Bệnh Alzheimer là nguyên
nhân gây tử vong đứng hàng thứ 6 tại Hoa Kỳ, và là nguyên nhân duy nhất trong
top ten giết người đến nay vẫn chưa tìm ra được liệu pháp chữa trị, thậm chí cả
phương pháp nào để ngăn ngừa hoặc làm chậm lại tiến trình căn bệnh này diễn biến.
Trong những năm gần đây,
tử vong do các nguyên nhân hàng đầu đều đã giảm, chẳng hạn tử vong do bệnh tim
- kẻ giết người hàng đầu - đã giảm 14% nhưng lại gia tăng đáng kể trong trường
hợp bệnh Alzheimer, với mức tăng 89% trong khoảng các năm 2000 đến 2014. Hiện tại,
có khoảng 5,5 triệu người Hoa Kỳ sống chung với bệnh Alzheimer, dự kiến đến năm
2050, con số này sẽ tăng đến 16 triệu.
Bệnh Alzheimer là nguyên
nhân chủ yếu đưa đến hội chứng mất trí nhớ. Có đến 65 phần trăm trong số
47 triệu người mắc chứng mất trí nhớ trên toàn thế giới được cho là mắc bệnh
Alzheimer. Đó là một căn bệnh thoái hóa não, làm mất dần khả năng suy nghĩ, ghi
nhớ, đưa ra quyết định, giao tiếp và chăm sóc bản thân của người cao tuổi.
Alzheimer cũng liên quan
đến một số bệnh tâm thần, bao gồm trầm cảm. Trên thực tế, trầm cảm thường có thể
xuất hiện trước khi xảy ra những thay đổi về trí nhớ và suy nghĩ, và được cho
là một yếu tố nguy cơ đáng kể đối với bệnh này. Từ 65 tuổi trở đi, nguy cơ phát
triển bệnh Alzheimer cứ tăng gấp đôi sau 5 năm. Như vậy, một người 85 tuổi có đến
50% nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
Vậy sự thoái hóa não nơi
những người cao tuổi mắc Alzheimer đã phát triển như thế nào? Nó gồm một số dấu
hiệu đặc trưng, nhưng nổi bật trong số này là sự phát triển của các những cụm
hay "mảng" của một loại protein gọi là amyloid beta kèm với hiện tượng
gây ra những "rối loạn sợi thần kinh" của một protein khác gọi là
tau. Những đặc điểm này đến một lúc sẽ gây ra những vùng viêm và làm đứt các mối
nối giữa tế bào thần kinh - sau cùng là cái chết của tế bào thần kinh.
Dù hiện vẫn chưa có cách
chữa trị hội chứng mất trí nhớ, có đủ bằng chứng cho thấy bạn có thể giảm nguy
cơ hoặc trì hoãn hội chứng ấy. Theo thống kê. khoảng một nửa số trường hợp mắc
bệnh Alzheimer trên thế giới do một số yếu tố rủi ro có thể kiểm soát được. Thế
những yếu tố rủi ro ấy là gì?
Đứng hàng đầu là thói
quen lười vận động. Nhiều người biết rằng hoạt động thể chất thì có lợi ích lớn
lao cho cơ thể và cho tim mạch, nhưng ít người hiểu được rằng việc vận động cơ
thể cũng có tác động tích cực của đối với sức khỏe não bộ. Có nhiều bằng chứng
y học cho thấy một lối sống lành mạnh và tích cực có tác dụng tối đa hóa sức khỏe
của não bộ và làm giảm nguy cơ mất trí nhớ. Trước đây người ta đã nghĩ rằng não
bộ người trưởng thành là cố định và không hề thay đổi, nhưng giờ đây y học
biết rằng bộ não luôn phát triển và thay đổi trong suốt đời người. Quá trình
phát triển các tế bào mới và xây dựng các kết nối mới được gọi là tính linh hoạt.
Tính linh hoạt của não được
cải thiện nhờ vào các hoạt động thể chất. Những vận động cơ thể hỗ trợ sự phát
triển và gia tăng tuổi thọ các tế bào não. Ảnh chụp cắt lớp bộ não những người
tập thể dục thường xuyên cho thấy sự lớn hơn hẵn của những vùng quan trọng trên
não liên quan đến trí nhớ và học tập so với những người rất ít tập thể dục. Điều
này cho thấy rằng những người tập thể dục có nhiều tế bào não hơn và do đó tạo
ra nhiều kết nối hơn, vì vậy bộ não họ hoạt động tốt hơn.
Giới khoa học còn thấy rằng
chứng teo tóp não liên quan đến tuổi già dường như giảm rõ rệt ở những người lớn
tuổi tập thể dục thường xuyên. Để có năng lượng cho mọi hoạt động, não cần được
cung cấp một lưu lượng máu dồi dào. Hoạt động thể chất giúp tăng lưu lượng máu
cần thiết này lên não. Hơn nữa, vận động thể chất còn làm giảm nguy cơ mắc các
bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, cao cholesterol và chứng béo phì, những thủ
phạm gây hỏng vỡ các mạch máu dễ dẫn đến những bệnh về não, gây ra chứng mất
trí nhớ.
Một yếu tố khác làm chậm
hay thúc đẫy nhanh tiến trình suy thoái não là lối sống không tích cực.
Theo một báo cáo y học được công bố trên tờ Lancet gần đây, hơn một phần ba các
trường hợp mất trí nhớ có thể phòng ngừa nếu mọi người chọn lấy một lối sống
tích cực có ảnh hưởng tốt đến sức khỏe não bộ. Các nhà nghiên cứu đưa ra 10 điều
về lối sống tích cực phòng tránh Alzheimer như sau:
1. Tránh tối đa các chấn
thương não.
Nên đội mũ bảo hiểm khi
đi xe đạp hoặc chơi các môn thể thao, thắt dây an toàn khi đi ô tô.
2. Thường xuyên thử thách
bộ não, như giải câu đố, vẽ tranh hoặc đánh cờ.
3. Giữ chế độ ăn uống nhiều
củ quả, rau xanh.
4. Ngủ đủ giấc, tránh bị
rối loạn giấc ngủ hoặc không ngủ đủ giấc và làm tăng nguy cơ mắc Alzheimer và
các chứng mất trí nhớ.
5. Duy trì sức khỏe tim mạch
tốt để tránh các bệnh tiểu đường, huyết áp cao và béo phì.
6. Tham gia những lớp học
để tạo dịp cho não vận động.
7. Bỏ thuốc lá, nhất là
sau tuổi 65.
8. Tập các môn thể dục lợi
tim mạch, như chạy hoặc bơi, và các môn này giúp tăng lưu lượng máu đến não và
tăng nhịp tim.
9. Giữ gắn kết xã hội, thường
xuyên tham gia các sinh hoạt giao lưu với bạn bè và các hoạt động xã hội để giữ
trạng thái luôn khoái hoạt.
10. Điều trị trầm cảm nếu
bạn đang trải qua, vì trầm cảm làm tăng cao nguy cơ mắc các chứng mất trí
nhớ.
Social Plugin